Sự thật về “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam”

Từ những thành tựu của 30 năm đổi mới, cùng với những nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn trong quá trình đổi mới, Đại hội lần thứ XII của Đảng CSVN tiếp tục nhất quán chủ trương phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.

Những tưởng rằng, sự đúng đắn của chủ trương phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam đã được kiểm nghiệm qua thực tế với những thành tựu to lớn trong 30 năm qua, là không thể bàn cãi. Ấy vậy mà, hiện nay trên một số trang mạng xã hội vẫn còn một số người tuyên truyền các luận điệu hồ nghi rằng: có hay không có mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa chỉ là khái niệm mơ hồ, thị trường và chủ nghĩa xã hội là hai khái niệm không thể trộn lẫn, chủ nghĩa xã hội không dung nạp kinh tế thị trường, v.v.. Đó là những ý kiến không những sai lầm về mặt khoa học mà còn chứa đầy sự ác ý, không mang tính xây dựng.

Việt Nam đang trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội nên nền kinh tế thị trường chư­a hoàn toàn là kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, mà đó là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Vậy kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là gì? Nhằm giải đáp vấn đề này, Văn kiện Đại hội lần thứ XII của Đảng CSVN đã đưa ra định nghĩa rất rõ ràng: “Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nền kinh tế vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật của kinh tế thị trường, đồng thời bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước. Đó là nền kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập quốc tế; có sự quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, nhằm mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”[1].

Đồng thời, tại Đại hội lần thứ XII của Đảng CSVN, những đặc trưng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội hội chủ nghĩa ở Việt Nam đã được nhận thức rõ:  “Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam có quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất; có nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế; các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế bình đẳng, hợp tác và cạnh tranh theo pháp luật; thị trường đóng vai trò chủ yếu trong huy động và phân bổ có hiệu quả các nguồn lực phát triển, là động lực chủ yếu để giải phóng sức sản xuất; các nguồn lực nhà nước được phân bổ theo chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phù hợp với cơ chế thị trường. Nhà nước đóng vai trò định hướng, xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, minh bạch và lành mạnh; sử dụng các công cụ, chính sách và các nguồn lực của Nhà nước để định hướng và điều tiết nền kinh tế, thúc đẩy sản xuất kinh doanh và bảo vệ môi trường; thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội trong từng bước, từng chính sách phát triển. Phát huy vai trò làm chủ của nhân dân trong phát triển kinh tế – xã hội“[2].

Như vậy, sau 30 năm đổi mới đất nước, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam ngày càng được nhận thức rõ hơn. Tuy nhiên, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là vấn đề mới chưa có trong tiền lệ ở Việt Nam, cần tiếp tục được nghiên cứu, làm sáng tỏ hơn, song điều chắc chắn rằng đó không phải là kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa. Tính định hướng xã hội chủ nghĩa của nền kinh tế thị trường ở Việt Nam sẽ ngăn chặn, không để thị trường tự phát theo con đường tư­ bản chủ nghĩa, bảo đảm cho nền kinh tế phát triển đúng hướng đi lên chủ nghĩa xã hội. Điều đó tạo ra sự khác biệt căn bản về chất giữa kinh tế thị trư­ờng định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam với kinh tế thị trư­ờng t­ư bản chủ nghĩa.

Kinh tế thị trư­ờng định h­ướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là nền kinh tế nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước xã hội chủ nghĩa nhằm mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh”. Mặc dù còn tồn tại nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, nh­ưng thành phần kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo; kinh tế nhà nư­ớc cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam có sự quản lý của Nhà nước xã hội chủ nghĩa bằng các công cụ quản lý vĩ mô, như kế hoạch, chính sách, pháp luật,… và bằng cả sức mạnh vật chất của thành phần kinh tế nhà nước, đồng thời sử dụng cơ chế thị trường để giải phóng sức sản xuất, phát huy mặt tích cực, hạn chế và khắc phục có hiệu quả mặt tiêu cực của cơ chế thị trường, bảo vệ lợi ích của đông đảo quần chúng nhân dân lao động. Dựa trên chế độ công hữu về tư liệu sản xuất, kinh tế thị trư­ờng định hư­ớng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam thực hiện phân phối theo lao động và hiệu quả kinh tế là chủ yếu, đồng thời phân phối theo mức đóng góp vốn và các nguồn lực khác vào sản xuất kinh doanh và thông qua phúc lợi xã hội.

Vì vậy, không thể nói rằng kinh tế thị tr­ường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là khái niệm mơ hồ; kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với kinh tế thị trường tư­ bản chủ nghĩa cũng không có gì khác nhau; chủ nghĩa xã hội không dung nạp kinh tế thị trường,... Nói như thế là không hiểu sự khác nhau về bản chất kinh tế cũng như chính trị – xã hội của kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa và kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là nền kinh tế thị trường có tổ chức, có sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, sự quản lý của Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Những quan điểm, những luận điệu xuyên tạc, phủ nhận đ­ường lối phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam; mọi sự nghi ngờ, phân vân ch­ưa tin kinh tế thị trường có thể phát triển trên cơ sở chế độ công hữu là nền tảng, kinh tế nhà nước là chủ đạo,… là không có căn cứ khoa học./.

[1] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr. 102

[2] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr. 102 – 103