Về đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức
Trước bối cảnh mới của tình hình thế giới và trong nước, chúng ta thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá không chỉ đơn giản là tăng thêm tốc độ và tỷ trọng của sản xuất công nghiệp trong nền kinh tế, mà là quá trình chuyển dịch cơ cấu gắn với đổi mới căn bản về khoa học – công nghệ, tạo nền tảng cho sự tăng trưởng nhanh, hiệu quả cao và bền vững của toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Bởi vậy, Đại hội XII của Đảng xác định “Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện mô hình công nghiệp hoá, hiện đại hoá…gắn với phát triển kinh tế tri thức, lấy khoa học công nghệ, tri thức và nguồn nhân lực chất lượng cao làm động lực chủ yếu”
Để hiện thực hóa chủ trương nêu trên, cần thực hiện tốt một số vấn đề cơ bản sau:
Một là, bảo đảm sự ổn định chính trị, kinh tế và xã hội; huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực. Ổn định về chính trị được thể hiện ở tính nhất quán, tính đồng bộ và ổn định lâu dài của đường lối, ổn định về luật pháp, chính sách, nhất là luật pháp, chính sách kinh tế …Ổn định về thị trường, giá cả, kiểm soát được lạm phát, môi trường cạnh tranh phải lành mạnh. Trật tự an toàn xã hội phải được giữ vững. Tiếp tục đổi mới việc xây dựng và thực thi luật pháp bảo đảm cạnh tranh bình đẳng, minh bạch giữa các doanh nghiệp, giữa các thành phần kinh tế; đổi mới công tác quy hoạch, kế hoạch và điều hành phát triển kinh tế theo cơ chế thị trường; đồng thời, thực hiện tốt chính sách xã hội. Cùng với đó, cần có hệ thống cơ chế và chính sách phù hợp, đặc biệt là cơ chế, chính sách tài chính, tiền tệ nhằm nâng cao chất lượng tăng trưởng, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của nền kinh tế; bảo đảm quyền tự do kinh doanh và bình đẳng giữa các thành phần kinh tế; tạo lập đồng bộ và vận hành thông suốt các loại thị trường.
Hai là, ưu tiên phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao. Nguồn nhân lực có vai trò quyết định tốc độ và chất lượng của sự phát triển kinh tế – xã hội. Để đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá gắn với phát triển kinh tế tri thức, cần phải có trình độ dân trí cao, người lao động có khả năng sáng tạo, có khả năng thích ứng và tính linh hoạt cao. Muốn vậy, phải chăm lo phát triển nguồn nhân lực, nâng cao dân trí, đào tạo nhân tài, phải ưu tiên phát triển giáo dục và đào tạo. Nâng cao chất lượng toàn diện cho người lao động. Phải tạo ra được đội ngũ nhân lực có tinh thần trách nhiệm cao, có trình độ chuyên môn vững vàng, có phương pháp và kỹ năng thực hành bảo đảm năng suất, chất lượng và hiệu quả công việc được giao và có sức khoẻ tốt. Chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định đẩy mạnh phát triển và ứng dụng khoa học và công nghệ, cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng và là lợi thế cạnh tranh, bảo đảm cho phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững. Chú trọng phát triển đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý giỏi, đội ngũ chuyên gia, quản trị doanh nghiệp giỏi, lao động lành nghề và cán bộ khoa học, công nghệ đầu đàn. Chú ý đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu đa dạng, đa tầng của công nghệ và trình độ phát triển của các lĩnh vực, ngành nghề; thực hiện liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, cơ sở sử dụng lao động, cơ sở đào tạo và Nhà nước để phát triển nguồn nhân lực theo nhu cầu xã hội. Đồng thời, thực hiện tốt các chương trình, đề án đào tạo nhân lực chất lượng cao đối với các ngành, lĩnh vực chủ yếu, mũi nhọn; chú trọng phát hiện, bồi dưỡng, phát huy nhân tài; đào tạo nhân lực cho phát triển kinh tế tri thức.
Ba là, tập trung phát triển khoa học và công nghệ, đảm bảo thực sự là động lực then chốt của quá trình phát triển nhanh và bền vững. Đẩy mạnh việc nghiên cứu khoa học để nắm bắt tri thức mới và các công nghệ cao cùng với những thành tựu mới nhất về khoa học của thế giới “tập trung vào những ngành có tính nền tảng, có lợi thế so sánh và có ý nghĩa chiến lược đối với phát triển nhanh, bền vững, nâng cao tính độc lập tự chủ của nền kinh tế”. Xây dựng tiềm lực nhằm phát triển một nền khoa học và công nghệ tiên tiến. Đẩy nhanh tiến trình xây dựng các trung tâm quốc gia về công nghệ cao ở các thành phố lớn, lấy đó là đầu tàu, là mô hình tiêu biểu cho phát triển công nghệ của cả nước và là nơi thu hút, nuôi dưỡng công nghệ và tri thức mới của nhân loại. Tạo môi trường thuận lợi để các tập đoàn xuyên quốc gia không chỉ đầu tư xây dựng cơ sở sản xuất mà còn xây dựng cả cơ sở đào tạo tại chỗ nguồn nhân lực chất lượng cao, thành thạo kỹ năng nghề nghiệp. Khuyến khích du học sinh ra nước ngoài học tập và có chính sách đãi ngộ thích đáng để thu hút số du học sinh này về nước làm việc hay lập nghiệp.
Phát triển nhanh thị trường khoa học và công nghệ để bảo đảm mọi tri thức, công nghệ đều được trao đổi, mua bán, chuyển giao thuận lợi trên thị trường, được nuôi dưỡng bằng tinh thần cạnh tranh bình đẳng. Sử dụng các công cụ tín dụng và thuế nhằm khuyến khích các doanh nghiệp bỏ qua các thế hệ công nghệ trung gian, đi thẳng vào các công nghệ tiên tiến, công nghệ chất lượng cao. Bổ sung và hoàn thiện chiến lược phát triển khoa học và công nghệ với những bước đi thích hợp. Trên nền tảng đó, tạo ra năng lực nghiên cứu nội sinh giúp các nhà khoa học và cơ sở sản xuất trong nước tiến tới vận dụng và làm chủ những công nghệ và tri thức mới của nhân loại.
Bốn là, phát triển mạnh công nghiệp và xây dựng theo hướng hiện đại, nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh. Trong quá trình phát triển công nghiệp phải đặc biệt coi trọng việc phát triển kinh tế tri thức, bảo đảm tăng hàm lượng khoa học công nghệ và tỷ trọng giá trị nội địa trong sản phẩm; phát triển có chọn lọc công nghiệp chế biến, chế tác, công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp năng lượng, khai khoáng, luyện kim, hoá chất, công nghiệp quốc phòng. Cùng với đó, cần ưu tiên phát triển các sản phẩm có lợi thế cạnh tranh, sản phẩm có khả năng tham gia mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu; phát triển mạnh công nghiệp hỗ trợ; từng bước phát triển công nghiệp sinh học và công nghiệp môi trường. Đồng thời, cần chú ý phát huy hiệu quả các khu, cụm công nghiệp đã xây dựng ở các thành phố lớn và đẩy mạnh phát triển công nghiệp theo hình thức cụm, nhóm sản phẩm tạo thành các tổ hợp công nghiệp quy mô lớn và hiệu quả cao./.
